Młodzież w internecie – Cyberprzemoc, czyli agresja elektroniczna
Temat: Młodzież w internecie – Cyberprzemoc, czyli agresja elektroniczna
Opracowała: mgr Katarzyna Kulawińska, psycholog
Cyberprzemoc (agresja elektroniczna) – stosowanie przemocy w różnej formie, np. prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem internetu i narzędzi typu elektronicznego takich jak: SMS, MMS, witryny internetowe, blogi, fora dyskusyjne, portale społecznościowe itp. Osobę, która dopuszcza się takich czynów określa się stalkerem.
Cyberprzemoc to różne formy agresji polegającej na wyśmiewaniu, publikacji kompromitujących materiałów, zastraszaniu czy poniżaniu innych osób. W internecie agresja taka bywa bardzo dotkliwa. Informacje opublikowane w sieci bardzo trudno z niej usunąć, i bywa, że będą nam towarzyszyły już przez całe życie. Banalna kłótnia z przyjacielem może więc zostać w sieci na zawsze, dostępna dla każdego.
Efektem cyberprzemocy może być poczucie prześladowania lub ośmieszenia, życie w strachu, upokorzenie. Konsekwencje mogą być groźne: zamknięcie się w sobie, depresja, a w skrajnych przypadkach próby samobójcze.
Dlatego należy zawsze przeciwdziałać przemocy w sieci, a osoby prześladowane trzeba wspierać i chronić.
Zamiarem internetowych chuliganów jest zdyskredytowanie konkretnej osoby lub grupy ludzi czy nawet całych społeczności. Takie działania wynikają z poczucia anonimowości lub bezkarności sprawców i ułatwiane są np. zamieszczeniem witryny internetowej na serwerze w kraju, w którym pisemne groźby nie są przestępstwem.
Taka forma znęcania się nad swoimi ofiarami, wynika z tego, że łatwiej poniżać, dyskredytować i szykanować, gdy istnieje szansa ukrycia się za internetowym pseudonimem i nie ma potrzeby konfrontacji z ofiarą oko w oko.
Prześladowanie przez internet jest szczególnie groźne dlatego, że kompromitujące czy poniżające materiały są dostępne w krótkim czasie dla wielu osób i pozostają w sieci na zawsze, jako kopie na wielu komputerach, nawet po ustaleniu i ukaraniu sprawcy.
Najczęstsze formy agresji elektronicznej to:
• włamania na pocztę elektroniczną, komunikatory w celu rozpowszechnienia kompromitujących materiałów
• rozsyłanie dyskredytujących wiadomości
• konstruowanie ośmieszających i poniżających witryn internetowych
• zbierania informacji o danej osobie, które zostają wykorzystane następnie do zastraszania, poniżania ofiary on-line
• kradzież tożsamości w sieci internetowej, podszywanie się pod określoną osobę.
Nastolatkowie, którzy doświadczyli przemocy w internecie, częściej wpadają w depresję i są skłonni do samookaleczeń. Niektórzy nie wytrzymują ciśnienia i odbierają sobie życie.
Przykładem tego może być historia nastoletniej Magdy. Link do filmu poniżej:
https://www.youtube.com/watch?v=sj3oFUAr0HI
Cyberprzemoc ma bardzo duży wpływ na psychikę i postrzeganie siebie. Według badań holenderskich naukowców nastolatkowie, którzy doświadczają przemocy w sieci, częściej wpadają w depresję i są skłonni do samookaleczeń. Eksperci stwierdzili, że ryzyko samobójczych myśli i prób popełnienia samobójstwa wzrasta dwukrotnie wśród ofiar cyberprzemocy w porównaniu z nastolatkami, które takiej przemocy nie doświadczyły. Potwierdziły to badania przeprowadzone przez University of Alberta, które wykazały, że przemoc w sieci może pogłębić depresję.
Dla młodych ludzi internet jest ważnym punktem odniesienia, wskazuje na pozycję w grupie rówieśniczej. Gdy coś ten porządek zaburzy, pojawiają się negatywne emocje: wstyd, poczucie upokorzenia i strach. To jest trudniejsze przeżycie niż w świecie offline, gdzie nikt tych emocji nie obserwuje i nie udostępnia.
Zdecydowana większość nastolatków ma profile na popularnych portalach społecznościowych typu Facebook, Twitter czy Instagram, dlatego cały czas są narażone na przemoc w sieci. Według danych statystycznych profil na Facebooku posiada prawie 2 mln polskich nastolatków w wieku 7-15 lat i ponad 4 mln w wieku 15-24 lat. Agencja badawcza Gemius podaje, że za pośrednictwem internetu lub telefonii komórkowej aż 52% polskich internautów w wieku 12-17 lat było ofiarami przemocy werbalnej, 57% przyznało, że przynajmniej raz zostali sfotografowani lub sfilmowani wbrew ich woli, 14 % zgłosiło przypadki publikowania w sieci kompromitujących materiałów, a blisko jedna trzecia dzieci doświadczyła sytuacji, gdy ktoś się pod nich podszywał.
Spot Fundacji Feminoteka powstał w ramach projektu „Staying Safe Online: Gender and Safety on the Internet” (Bądź bezpieczna w sieci) :
https://www.youtube.com/watch?v=zhIC8UQRvWg
Cyberprzemoc nie jest zjawiskiem wymyślonym. Jest to jak najbardziej realne zagrożenie, jednak wbrew pozorom często lekceważone. Należy pamiętać, że każdy rodzaj przemocy, bez względu na to czy jest to przemoc fizyczna czy werbalna może być tragiczna w skutkach. Ważne jest zatem, aby w placówkach oświatowych realizowano program dobrych praktyk dotyczących zapobiegania i przeciwdziałania cyberprzemocy oraz wypracowania skutecznych procedur w tym obszarze. Kolejnym istotnym krokiem jest wspólna koncepcja nad działaniami pozwalającymi na odpowiednie identyfikowanie problemu cyberprzemocy wśród młodzieży oraz właściwy przepływ informacji pomiędzy szkołami i jednostkami Policji w tym zakresie. Z kolei za tym idzie, silna potrzeba identyfikowania przez dyrektorów szkół i komendantów właściwych jednostek Policji zjawiska cyberprzemocy wśród młodzieży oraz prowadzenia wspólnych i skoordynowanych działań profilaktycznych wśród uczniów dotkniętych lub zagrożonych tym zjawiskiem oraz podejmowania przez dyrektorów szkół działań zachęcających uczniów do ujawniania przypadków cyberprzemocy oraz stworzenia im dogodnych do tego warunków.
Koniecznie obejrzyj film „Gdzie jest Mimi?“ , link poniżej:
https://www.youtube.com/watch?v=7ci0dO3r6TU
Odpowiedz sobie na pytania:
1. Skąd się bierze agresja w internecie?
2. Jak nie stać się ofiara cyberprzemocy?
3. Co możesz zrobić, aby uchronić się przed agresją w sieci?
4. Jak myślisz co czuje osoba prześladowana w sieci?
5. Dlaczego prześladowcy mają poczucie bezkarności?
6. Co może kierować ludźmi, którzy dopuszczają się przemocy w sieci?
Bibliografia
1. J. Pyżalski (2011). Agresja elektroniczna wśród dzieci i młodzieży, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.
2. J. Pyżalski (2012). Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży. Kraków: Impuls.
3. J. Pyżalski (2012). Cyberbullying. Zjawisko, konteksty, przeciwdziałanie. Łódź: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi.
